Çocuğum Okulda Mutsuz!

Okulun ilk haftalarını ve alışma dönemini geride bıraktık. Peki çocuğunuz okuluna uyum sağladı mı? Sabahları yatağından heyecanla kalkıp, okuluna sevinçle gidiyor mu? Arkadaşlarını, öğretmenini seviyor onlarla buluşmak için acele ediyor mu?

Bu sorunun yanıtı önemlidir çünkü uzun ve başarılı bir eğitim hayatının temel koşullarından birisi çocuğunuzun okulda kendisini mutlu ve başarılı hissetmesidir. Eğer çocuğunuz hala okula alışamadıysa ve sabahları okula mutsuz gittiğini hissediyorsanız bunun tek nedeni çocuğunuzun size çok düşkün olması ya da okula henüz alışamaması olmayabilir. Pek çok çocuk okulda yaşadığı güçlükleri ailelerine ifade etmekte zorlanmakta ve kendilerini mutsuz ve başarısız bir akademik geleceğe mahkum etmektedirler. Ya siz, çocuğunuzun eğitim hayatı konusunda size verdiği işaretleri yeterince fark edebiliyor musunuz? İşte çocuğunuzun ayaklarının okula geri geri gittiğini gösteren bazı işaretler;

Çocuğunuzun Okulda Mutsuz Olduğunun İşaretleri

• Sabahları yataktan zor kalkmak ya da kendisinde hastalıklar bulmak,
• Anne babasının öğretmenle görüşmesini istememek,
• Ödevlerini yapmaya başlayamamak, ödev yapmaya konsantre olamamak,
• Okuldayken fiziksel semptomlar göstermek: bulantı, kusma, baş ağrısı, karın ağrısı, vb.
• Okuldan eve neşeli gelmemek,
• Okulda yaşananlar aileyle paylaşmamak,
• Okul hakkında diğer velilerin bildiklerini sizin bilmiyor olmanız.

Çocuğun Okulda Mutsuz Olma Nedenleri

Yukarıdaki davranışlardan iki ya da daha fazlasını gözlemliyorsanız, çocuğunuzun okulda bir çocuğun olması gerektiği kadar mutlu olmadığını düşünmeye başlayabilirsiniz. Çocuğunuzun okulda mutsuz olmasının birbirinden çok farkı nedenleri olabilir.  Çocuğun annesinden ayrılmak istememesi, daha önceki okul deneyiminin az olması ya da kötü olması,  nasıl arkadaş edineceğini bilememesi, aşırı utangaç olması, akademik olarak başarılı olabileceği konusunda kendisine güvenmemesi gibi..

Peki bu olumsuzluğun hangi nedenden kaynaklandığını nasıl anlayacaksınız? Genellikle çocuğun okuldaki mutluluğunu doğrudan etkileyebilecek alanlar aşağıdaki gibidir. Çocuğun;

• Öğretmenleriyle geliştirdiği olumlu/olumsuz iletişim,
• Sevdiği arkadaşlar edinememiş olması,
• Akademik konularda yeterlilik göstermesi,
• Fiziksel olarak sağlıklı olmaması,
• Okulda zorbalığa maruz kalması,
• Okuldayken anne-babasına bir şey olacağını düşünmesi onun okula uyum sağlamasını zorlaştırır.

Önce Çocuğunuza Ne Hissettiğini Sorun

Çocuğunuza yardımcı olmak için ilk yapmanız gereken şey onu tarafsız ve doğru bir şekilde dinlemektir.  Soru cümlelerinizde bile yargılayıcı sıfatlar kullanmadan ona neler hissettiğini sorun. Örneğin ‘Okulda neden böyle mutsuzsun?’ bile demeyin ‘Okulda neler hissediyorsun?’ diye sorarak ona söz verin.

Çocuğunuz konuşmaya başladığında karşı çıkmadan, eleştirmeden, kendi çözüm ve eleştirilerinizi sıralamadan sadece çocuğunuzu dinleyin.  Duyduklarınızı yorumlamayın,  etiketlemeyin, öğretmene ya da arkadaşlarına kızdığınızı gösteren bir ifade kullanmayın. Tarafsız olarak dinlemeniz çocuğunuzun size açılarak konuşmasını ve sizin de gerçek sorunun ne olduğunu tam olarak anlayabilmenizi sağlayacaktır. Bazı durumlarda çocuğunuzun ne yaşadığını ve hissettiğini yazmasını da isteyebilirsiniz.

Sonra çocuğunuzu anladığınızı belirtin. Çocuğunuzun gerçek duygusunun ne olduğunu anlamaya çalışın ve ‘Sence bu sorunu nasıl çözebiliriz?’ diyerek bir gelişim planı tasarlayın.

BU süreçte önemli olan çocuğunuza yalnız olmadığı ve sizden yardım isteyebileceği duygusunu da kazandırmaktır.  Derste bir konuyu anlayamadığı için  ona kızmayacağınızı, arkadaşıyla kavga ettiği için onu suçlamayacağınızı, öğretmeni ile anlaşamadığı eleştirmeyeceğinizi bilmeli, size güvenmelidir.

‘Öğretmenin Beni Sevmiyor’ İnancını Nasıl Aşarız?

Çocuğun okulda mutlu olmasını ve okula bağlanmasını sağlayacak en önemli etmen çocuğun öğretmeniyle kurduğu güvene ve sevgiye dayalı ilişkidir.  Hatta bu ilişki çocuğun tüm akademik hayatını şekillendirecek kadar etkili ve önemlidir. Bu nedenle deneyimli eğitimciler ilkokul öğretmeninin önemini sıklıkla vurgularlar. Özellikle küçük yaştaki öğrenciler için öğretmeninden birkaç övgü dolu söz duyması bile çocuğun okula bağlanmasını ve mutlu olmasını sağlayabilir. Tam tersi şekilde öğretmenin eleştirileri de çocuğun özgüvenini ve okuluna bağlanmasını engelleyebilir.

Çocuğunuzun öğretmeninden olumlu ilgi alamaması ve ‘öğretmenim beni sevmiyor’ gibi bir inanca kapılmasının ardında  çocuğunuzun gözlemlediği mesafeli bir tutum, öğretmenin bir eleştirisi ya da sadece bir yanlış anlama olabilir.

Öğretmeninizle Bağlantıya Geçin!

Bu sorunu çözebilmek için öğretmeninizle bağlantıya geçin!  Çocuğunuz ile ilgili gözlemlerini sorun ve konuşma tarafsızca düşünün. Duyduklarınız karşısında hemen savunmaya geçmeyin, öğretmeninizi eleştirmeyin ve ne istediğini tam olarak anlamaya çalışın.  Sizin neler yapabileceğinizi sorun.

Öğretmeninizden Yardın İsteyin!

Öğretmeninin ne istediğini anladıktan sonra ondan yardım isteyin. Altını çizdiği şeyleri hemen yapmaya başlayacağınızı ama onun da destek olmasının önemini belirtin. Çocuğunuzla iletişime geçmesi için yardım isteyin. Aralarında duygusal bir oluşturabilmek için öğretmeninizle birlikte küçük bir plan yapın!

Öğretmeninizle siz de dengeli bir ilişki geliştirin!

Öğretmeninizin çocuğunuzla iyi bir ilişki geliştirmesi için -çoğu zaman- sizin de onunla iyi bir ilişki geliştirmeniz gerekir. Öğretmeniniz beklentilerini iyi anlamanız,  çocuğunuz bu beklenti doğrultusunda yönlendirmeniz hem sınıf içi başarısını hem de özgüvenini yükseltecektir.  Bununla birlikte öğretmenle iyi bir ilişki geliştirmenin anlamının çok samimi olmak olmadığının altını çizelim. Mesafenin ve saygını korunması, sınıfa çok sık olmayan ziyaretler yapılması önemlidir. Böylece durumu izleme, çocuğunuzu destekleme ve kendi beklentinizi ifade etme fırsatını da bulursunuz.

Rehberlik Servisinden de Destek Alabilirsiniz.

Öğretmeninizin sizin ihtiyaçlarınızı anlayamadığını ya da çocuğunuzla ilişki kurmadığını düşünüyorsanız bir başka yol da okul rehberlik servisinden yardım istemektir. Ancak, sorun sınıf dışına taşındığı oranda öğretmeniniz kendisini eleştirilmiş hissedebilir ve sorun çözümsüzlüğe doğru gidebilir.

Arkadaş Edinememe Sorununu Nasıl Aşarız?

Arkadaşlar okulun olmazsa olmazıdır. Yakın arkadaşının olması, bir arkadaş grubuna kabul edilmesi çocuğun okula uyum sağlamasının temel koşullarındandır.  Bazı çocuklar küçük yaşlardan itibaren arkadaşlık kurmaya daha yakındırlar; bazıları da daha içedönük.  Çocuğunuzun sosyal eğilimi ya da içedönüklüğü konusunda bir fikriniz varsa onu okula başlamadan önce biraz destekleyebilirsiniz.

Açık Uçlu Sorularla Ne yaşadığını Öğrenin.

Eğer çocuğunuz okul deneyimlerinden fazla söz etmiyorsa açık uçlu sorular sorularla ona ne yaşadığını da sorabilirsiniz.  Oturduğun yerden memnun musun? Yanındaki arkadaşınla teneffüslerde neler yapıyorsun? En çok sevdiğin arkadaşlarının adları ne? Teneffüslerde, öğle aralarında en çok ne yapmaktan hoşlanıyorsun? gibi sorularla başlayabilirsiniz.

Nasıl arkadaş olunacağı konusunda ona taktikler verin.

Çocukların sosyalleşme tutumu genel olarak ailelerininkine benzer. Bir başka deyişle çok arkadaşı olan annelerin çocuklarının da çok arkadaşı; az arkadaşı olan annelerin çocuklarının da daha az arkadaşı olur. Ancak az arkadaş yetişkinler için bir tercihken, çocuklar için bir ihtiyaçtır. Bu nedenle çocuğunuza küçük taktikler verebilirsiniz. Yanına arkadaşlarıyla oynayabileceği küçük bir oyuncak, bir kırtasiye malzemesi verebilirsiniz. Beslenme saatinde paylaşabileceği bir yiyecek hazırlayabilir ya da söze nasıl girebileceği konusunda ona ipuçları verebilirsiniz.

Siz de küçük organizasyonlar yapın.

Okulun ilk zamanlarında hiç kimsenin arkadaşı olmayacaktır. Eğer çocuğunuzun arkadaşlık kurma konusunda zorlanacağını hissederseniz arkadaşlarını eve davet etmek ya da birlikte bir hafta sonu organizasyonu yapmak gibi küçük planlar yapabilir ve için diğer velilerden davet beklemeden ilk adımı siz atabilirsiniz.

Öğrenme Güçlüklerini Nasıl Aşabiliriz?

Çocuğun okul uyumunun ve okulda mutlu olmasının belki de en önemi koşulu çocuğun öğrenme becerisidir. Kendisini akademik olarak başarılı hisseden, öğrendiğini, geliştiğini öğrenen çocuk okula kolay uyum sağlar; öğretmen ve arkadaşlarıyla da ilişkisi gelişir.

Genel olarak okul öncesi desteklenmiş çocuklar öğrenme sürecine daha kolay uyum sağlarken; okula başlamadan önce görev ve sorumluluk almak ya da konsantre olmak konusunda antrenman yapmamış öğrenciler, okulla birlikte başlayan sorumluluklar karşısında korkabilirler. Böyle durumlarda çocuğunuza basamak basamak öğrenme desteği sağlamanız  ve ona öğrenmeyi öğretmeniz  bütün akademik hayatını etkileyecektir.

Küçük yardımlarda bulunun.

Çocuğunuzun derslerini tekrar etmenin kendi sorumluluğu olduğunu ama gerekirse yardım için yanında olacağınızı anlamasını sağlayın. İlk haftalarda yanında olun, nasıl yapması gerektiğini gösterin ama yavaş yavaş onu masasında yalnız bırakın. Yalnızda destek istediği zamanlarda yardımcı olun.

Akademik olarak güçlü ve zayıf yönlerini gözlemleyin.

Çocuğunuzun hangi dersleri daha kolay yaptığını gözlemleyin. Anlayamadığı derslerde nasıl ilerleyebileceği konusunda yol gösterin. Bu derslere daha fazla ağırlık verin.  Anladıkça güveninin artışını gözlemleyin.

Emeğini takdir edin.

Başarısız olduğu zamanlarda desteklediğiniz gibi başarılı olduğu alanları da  takdir edin. Evde çalışırken kendisine güvendiği oranda, sınıfta da güveni yerine gelecek, öğretmeni ve arkadaşlarıyla ilişkisi de güçlenecektir.