Okulların kapanması en çok çocukların günlük düzenlerini etkiledi. Düzenli saatlerde okula giden, ödev yapan ve uyuyan çocuklarımızın günlük akışını yönetmekte zorluk çekiyoruz. Kötü haber bu eğilimin giderek daha da ilerleyecek olması: İlk haftalarda evde düzeni sağlamak için büyük çaba gösteren annelerin, çocuklarının planlı olması, uzaktan eğitim derslerini kaçırmaması ve ekranı sadece oyun için değil öğrenme ve gelişim için de kullanması büyük enerji harcayan annelerin de çok yakında sabırları tükenebilir.
Öncelikle karantina dönemine özel şu ilkeyi hatırlatalım: Ekran çocuklar için binlerce oyun; her türlü ilgi, beklenti ve isteğine göre seçenekler sunan derin bir kuyu. Bu nedenle, herkesin eve kapandığı bu çok özel dönemde ne kadar uğraşırsanız uğraşın ekran süresini asla hedeflediğiniz kadar kısıtlayamazsınız. Üstelik neredeyse bütün öğrenme etkinliklerinin ekran üzerinden yapılmasını empoze eden bu ‘yeni pedagoji’ çocuğunuzun ekranla ilişkisini yönetebilmenizi çok zorlaştıracak.
Peki bu durumda ne yapalım? Çocuğumuzun ekran başında geçireceği süreyi nasıl planlayalım? Onlara hayatı ekrandan, dijital etkinliklerden ibaret olduğunu düşünmeden büyüyebilmesi; hayata katılması, fiziksel gelişimini sağlaması, okumaya, düşünmeye, sosyalleşmeye zaman ayırması için nasıl planlama yapalım? İşte size karantina günlerinde çocuğunuzun ekran yönetimini sağlayabilmeniz için bazı öneriler:
1. Çocuğunuzun Ekran Arkadaşı Olun
Şimdi siz de evdesiniz. Kendi önceliklerinizden fedakarlık yapıp çocuğunuzun online etkinliklerini yakından gözlemlemek için muhteşem bir fırsatınız var. Ekran karşısına çocuğunuzla birlikte oturun. Yapamıyorsanız ekranı evin merkezinde, neler olduğunu izleyebileceğiniz bir yere yerleştirin. Dijital içeriğin yaşına uygun olup olmadığından, mesajların niteliğinden emin olun. Dijital içeriğin niteliği konusunda çocuğunuza yorum yapın, onun fikrini sorun. Ona dijital içerikleri eleştirmeyi öğretin.
2. Ekran Süresi Konusunda Net Bir Planınız Olsun
Çocuğunuza günlük bir plan yapabilirsiniz. Günlük planınızın olmaması günlük hayatlarının giderek kontrolden çıkmasına, uyku saatlerinin kaymasına, beslenme düzenlerinin bozulmasına ve kendilerini depresif hissetmelerine neden olabilir. Bu planda ekrana ayrılmış zamanların 40’ar dakikayı geçmemesine ve ardından fiziksel bir etkinlik, oyun, sanatsal zaman ya da okuma gibi bir etkinlik gelmesine dikkat edin.
Ancak günlük planınız olmasa da mutlaka ekran kullanımına dair planlarınız, sınırlarınız, kabul ettikleriniz, etmedikleriniz mutlaka olsun. Neyin, hangi uygulamaların, hangi oyunların kabul gördüğünü, hangilerinin kabul edilmediğini anlatın. Bunu sadece söylemekle kalmayın. Evin en görünür yerine asın, çocuğunuzun bu konuda bir karmaşası olmamasını sağlayın.
3. Dijital Öz Denetim Öğretmeyi Hedefleyin
Çocuğunuza bilgisayar başında geçirdiği zamanı kendi kendine sonlandırabilmesi, zamanını yönetmeyi öğrenmesi için hedefler koyun. Günlük planı kendi kendine uygulaması için fırsatlar verin; doğru uygulamalarını övün, destekleyin.
4. Evinizde Ekransız Alanlar ve Zamanlar Yaratın
Evin belirli alanlarına asla ekranın girmediğinden emin olun. Örneğin yatak odalarına. Yaşı kaç olursa olsun ekranın çocuklarınıza bir uyku arkadaşı olmasına izin vermeyin. Bahçeye, açık havaya çıkabilecekleri bir olanağınız varsa bu zamanları ekranla değerlendirmeyin.
5. Eğitimden Vaz Geçmeyin
Karantina süresi uzadıkça, özellikle küçük sınıflar için uzaktan eğitim size yönetilmesi zor, verimsiz gelmeye başlayabilir. Yine de evinizin içinde eğitime öncelik vermekten hiç vazgeçmeyin.
Bununla birlikte eğitimin sadece kitaplardan ibaret olmadığını hatırlayın. Birlikte pişirdiğiniz yemeğin, oynayacağınız kutu oyununun, yapacağınız küçük yarışmaların ya da sohbetlerin bütün derslerden daha fazla iz bırakacağını hep hatırlayın.
6. Sohbet Etmeye Zaman Ayırın
İş yerine, okula koşturduğunuz zamanlarda yapmayı hayal ettiğiniz konuşmaları şimdi yapın. Geçmişi konuşun, fotoğraflara bakın, geleceği hayal edin. Çocuğunuzun ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız, COVİD-19’la ilgili onu rahatlatacak konuşmalar da yapabilirsiniz.
7. İşlerin Kusursuz Gitmesini Beklemeyin
Çevrenizde uzaktan eğitimi eksiksiz uyguladığı anlatan başka veliler, günlük planı doğru uygulamanın çok önemli olduğunu söyleyen uzmanlar varsa, onları pek de ciddiye almayın. Herkes yapabildiğinin en iyisini gösterme eğiliminde olabilir. Ve herkesin zor zamanları olacaktır.
İşlerin her zaman kusursuz gitmesini, çocuğunuzun hep aynı istekle çalışmasını, izlediği her dersi hemen anlayıp soruları çözmesini beklemeyin. Ancak, denemekten de sakın vazgeçmeyin.
