Çocuklara Yavaşlamayı Ve Odaklamayı Öğretmek: Mindfulness

Sınıfta Mindfulness

Dersin bitmesine dakikalar kala öğretmen kitapları kapattırıyor. Sınıfta bir sessizlik. Eskiden teneffüse birkaç dakika erken çıkabilecek olmanın heyecanıyla kıpır kıpır olan öğrencilerde şimdi beklentili, heyecanlı bir sessizlik hakim. Çünkü birkaç haftadır farklı bir ‘oyun’ oynuyor öğretmenleri onlarla. Çocuklara sihirli bir masalın, bir büyünün kapılarını açan basit ama heyecanlı bir oyun.

‘Hazır mısınız?’ diye soruyor öğretmenleri. Minik başlar sallanıyor. ‘Hadi şimdi gözlerinizi kapatın’ diyor sonra. Teneffüsü haber veren melodinin okul koridorlarını kaplamasına dakikalar kala komut geliyor: ‘Dikkatle dinleyin bakalım neler duyacaksınız?’

Minik kulaklar, sınıflarının dışından gelebilecek bütün seslere konsantre oluyorlar. Müzik sınıfından yükselen bir melodi, sokaktan geçen bir ambulans, erken boşalan bir sınıftan kahkahalar… İçinde yaşadıkları dünyaya ilişkin sesler… Sonra teneffüs zili çalıyor. Diğer sınıflar boşalırken duydukları sesleri anlamlandırmaya çalışan minikler yerlerinden kıpırdamıyor.

Birazdan duydukları sesleri çok farklı şeylere benzeterek şakalar yapacak; en farklı sesi duyan, duyduğu sese en ilginç yorumu yapanı neşeyle alkışlayacaklar. Kitapları, sınavları, ezberleri unutarak sakinleşecek, yavaşlayacak, yaşadıkları ana odaklanacak; çevrelerindeki dünyayı bir başka gözle fark edecekler.

Yüzlerce Yıllık Kadim Teknik

Çocuklar bunu bir oyun zannetseler de aslında öğretmenleri yüzlerce yıllık kadim bir birikimi sunuyor onlara. Günümüzdeki adıyla mindfulness –Bilinçli Farkındalık- , düşünce ve duyguları yargılamadan ve tepki göstermeden zihinde ortaya çıkmalarına izin vererek, düşüncelere eşlik eden duygusal güçlük ve sıkıntıların azaltılmasını amaçlıyor. Bir başka deyişle mindfulness kişinin o anda çevresinde meydana gelen hareketlere kabullenici şekilde odaklanmasına yardımcı oluyor.

Mindfulness tekniği kullanıcılarına hangi alanlarda fayda sağlıyor? Tekniği düzenli olarak uygulayan yetişkinlerde stresin azaldığını, odaklanmanın kolaylaştığını, ağrılarının azaldığını biliyoruz. Hatta bazı MRI (manyetik rezonans görüntüleme) sonuçları, uzun süreli mindfulness uygulamalarında beynin “kaç veya savaş” komutunu veren amigdala bölgesinde küçülmeler meydana geldiğini de gösteriyor.

Peki ama mindfulness genç öğrenciler için ne gibi faydalar sağlayabilir? Sınıf içinde mindfulness uygulamalarının gerçekçi sonuçları var mıdır? Öncelikle mindfulness tekniğinin uygulandığı sınıflarda iklimin daha uyumlu, neşeli olduğunu ve öğrencilerin dayanışma duygusunun yükseldiğini belirtmeliyiz. Ancak mindfullness uygulamalarının tek faydası da bu değil. Eğer sınıf öğretmeni sadece amatör bir bilinçli farkındalık uygulayıcısıysa bu küçük ‘oyunlar’ öğrencilerin heyecan ve streslerini yönetebilmelerini ve daha kolay öğrenmelerini sağlıyor. Ancak deneyimli uygulamacılar ise özellikle stres düzeyi yüksek olan ya da geçmişlerinde travma olan öğrencilere ulaşmak ve yardım etmek mümkün oluyor.

İlginizi çekti mi? İşte sınıfınızda kolaylıkla yapabileceğiniz mindfulness uygulamaları:

Sakinleşme

Öğle arasına ya da uzun teneffüse çıkmadan önce öğrencilerinize 3 derin nefes aldırın. Sonra önce çalan zili sonra da zille birlikte yükselen hareketi ve sesleri dinleyin. Sesler uzaklaşıncaya kadar dinlemeye devam edin.

Beşi Bul

Özellikle dinleme ya da sessizce oturma yapamayacak kadar küçük öğrenciler için olan bu uygulamada çocuklara sessizce oturup sınıflarının dışından düşünebildikleri beş objenin adını yazmalarını, gözlerini kapatıp seslerini duyabilecekleri ya da dokunarak hissedebilecekleri beş objeyi bulmalarını isteyin.

Sakinleşme Köşesi

Montessori sınıflarında da yapılan bu uygulamada sınıfın uygun bir köşesinde bir minder, sıcak renkler, yumuşak oyuncaklar ya da kitaplarla tasarlayacağınız bir alan oluşturun. Burayı karmaşık duygular yaşayan, kendisini mutsuz hisseden öğrenciler için dinlenme köşesi olarak tanımlayın. Bu alanın dışlanma alanı gibi değil, bir huzur alanı olarak algılanmasına özen gösterin.