New York Times Soruyor: Müfredata Bir Kitap Ekleyebilseydiniz Hangi Kitabı Önerirdiniz?

Okullar çağdaş edebiyat eserlerini öğrencilere tanıtmak konusunda ne kadar istekliler? Yoksa bugünün öğrencileri okullarda bir zamanlar bizim okuduğumuz eserleri okumaya devam  mı ediyorlar?  Bu soruyla yola  çıkan New York Times gazetesinin edebiyatçılarla görüşerek genç öğrencilere önerdiği kitapları  derlediği bir sizler için çevirdik.

Ancak size sadece ABD’li edebiyatçıların önerilerini sunmak istemedik. Genç kuşak Türk Edebiyatçılara da aynı soruyu yönelttik. Dilerseniz “Müfredatımıza Hangi çağdaş Eserlerin Eklenmesini Önerirsiniz?” adlı makalemize de göz atabilirsiniz.

Şimdi dönelim New York Times’in sorusuna. Öğretmenler okuma ödevleri verirken ya da müfredattan kitap seçerken çoğunlukla belirli kitaplara yönelirler. Bu kitapların  çoğu edebiyat öğretmenlerinin yıllardır bildikleri, risksiz klasiklerdir. Bu alışkanlığı New York Times da fark etmiş olmalı ki bir grup yazara ‘Olanağınız olsa müfredata hangi kitabın eklenmesini önerirsiniz?’ diye sormuş. İşte öneriler:

John Green

Kaplumbağa Kabuğunda Dünya kitabının yazarı

Bir öğretmen olarak öğrencilerinize 1984 ve Damızlık Kızın Öyküsü’nü okuttuysanız neden Octavia E. Butler’ın “Parable of the Sower (Ekicinin Öyküsü)” kitabını da okutmayasınız?

Octavia E. Butler’ın Parable of the Sower (Ekicinin Öyküsü) romanının lisede İngilizce derslerinde okutulduğunu görmeyi isterdim. 1984 ve Damızlık Kızın Öyküsü romanlarına benzeyen harikulade, son derece zengin bir distopya romanı. Ayrıca krizlerin yeni din ve ideoloji hareketlerini nasıl tetiklediğine yönelik etkileyici bir inceleme.

Yaa Gyasi

Lisede “Süleyman’ın Şarkısı”’ndan “Hamlet”’e kadar okuduğum birçok roman ve oyunu sevdim, lakin müfredatta bariz biçimde şiir eksikliği vardı.  Bu nedenle yıllarca bütün şiirlerin eski, karmaşık ve sıkıcı olması gerektiğini düşündüğümden ne zaman serbest bir şiir ders listesinde karşıma çıksa şaşkın ve temkinli davrandım. Daha sonra üniversiteye gitmeden önceki yazımda Lucille Clifton’ın Good Woman (İyi Kadın) kitabını okudum. Tamamını okuduğum ilk şiir derlemesiydi ve genellikle çok kötü öğretilen yahut hiç öğretilmeyen bir yola yönelik sevgiyi ortaya çıkarmıştı. Bugün lise müfredatımı düzenleyebilseydim şu şiir derlemelerini koyardım:

• Good Woman (İyi Kadın)
• Lucille Clifton; Look (Bak)
• Solmaz Sharif; The Virginia State Colony for Epileptics and Feebleminded (Saralılar ve Şapşallar için Virginia Eyaleti Kolonisi),
• Molly McCully Brown

Hepsi çok güzeldir ve sizi dünyayı biraz farklı görmeye çağırır..

Thomas Mallon

Finale: A Novel of the Reagan Years (Final: Reagan Yıllarının Romanı) kitabının yazarı.

Öğrencilere klasik George Orwell tarifesinden 1984 ve Hayvan Çiftliği kitaplarını okutmak yerine ben olsam Orwell’ın Toplu Denemeleri’ni özellikle de “Öyle, Öyle Neşelerdi”, “Charles Dickens”, “Bir Fili Vurmak”, “Neden Yazıyorum” ve “Politika ve İngiliz Dili” makalelerini okuturdum. Böylelikle öğrenciler, bünyelerine sadece mevcut siyasi rejimin deliliğine karşı değil aynı zamanda yakında kendilerini eğitecek üniversite hocalarının ikiyüzlülüklerine ve “kokuşmuş rezil tutuculuklarına” karşı da bir panzehir almış olurlardı.

Julia Alvarez

How the Garcia Girls Lost Their Accents (Garcia Kızları Şivelerini Nasıl Kaybetti?) kitabının yazarı.

Öğrencilere Gılgamış Destanı’nı okuturdum. Henüz edebiyat ortaya çıkmamışken bile bu kitap Batı toplumunun en eski eserleri arasındaydı. Ne zaman kayıplar ve hayat üstüme gelse (ki sıklıkla olur) bu kitaba dönerim. Muazzam ya da belki de can sıkıcı biçimde “Gılgamış” bizim bugün uğraştığımız bütün konularla uğraşmaktadır (Ne zaman öğreneceğiz ki?): kötü bir lider ve nasıl aydınlanmış biri olduğu (burada umutlanıyoruz), çevresel aşınma, sınıf ve ırk –yani kime insan denilecek-, şehvet, aşk, kayıp ve ölüm. Şarkı ve sessizliğin sınırında olan dili büyüleyicidir, efsunludur.

Destanın çeşitli çevirileri mevcuttur. Stephen Mitchell ve Herbert Mason (daha çok uyarlama) destanı muazzam biçimde ele almış olsalar da David Ferry çevirisi benim favorimdir. Gençler şiire vurgundur: Destanın yoğunluğu, içsel ritmi, hileleri açığa çıkarma ve derinlemesine inceleme gücü hayatın bu dönemiyle uyumludur. Ne yazık ki birçok gencin bir edebiyat türünden uzaklaşması lisedeyken oluyor. Henüz elimizdeyken bu gençleri tutalım. Yani hiç değilse Yusef Komunyakaa’nın “Gılgamış; Şiirli   Oyun” eserini kullanarak lise oyunu bile çıkarabilirler.

Andrew Solomon

Depresyon Atlası kitabının yazarı

İki yıl önce olsa farklı bir yanıtım olurdu, ancak şimdi öğrencilerin Stanley Milgram’ın Etkileyici Deney kitabını okumalarını isterdim. Çarpıcı derecede uysal bir toplum sözde güçlü bir adamın çoğunlukla sahte sözlerine boyun eğdiğinde özümüzdeki ahlaki esnekliğimiz yeni bir öncelik geliştirir. Zaten birçok okul listesinde olan Sineklerin Tanrısı çocukların nasıl kolaylıkla vahşileştiğini anlatmaktadır ama Deney, yetişkinlerin nasıl kolaylıkla sorumluluktan imtina ettiğini anlatmakta ve bize söyleneni uysallıkla yaptığımızda hakim olan korkuyu göstermektedir.

Thomas Chatterton Williams

Losing My Cool: Love, Literature and a Black Man’s Escape from the Crowd (Sükunetimi Kaybetmek: Aşk, Edebiyat ve Siyahi Bir Adamın Kalabalıktan Kaçışı) kitabının yazarı.

Birinin bana affı olmayacak şekilde göz ardı edilmiş ama son derece dahiyane ve  özgün makalelerden oluşan hakiki bir Rönesans kişisi olan Albert Murray’nin The Omni-Americans (Muktedir Amerikalılar) kitabını göstermiş olmasını isterdim.

Mevcut kimlik politikası ve çok kültürlü ayrıştırma dönemimizde Murray bize Amerika’nın bütün ihtişamının ve delirtici karmaşıklığının bir resmini sunmaktadır. Onu lisede okumuş olmayı dilerdim zira şu basit ve su götürmez gerçeği anlamam çok uzun sürdü: “Herhangi bir aptal bile, beyaz insanların gerçekten beyaz olmadığını, siyahi insanların da siyah olmadığını görebilir.”

Sabaa Tahir

Küller ve Kor kitabının yazarı

Nicola Yoon’un Güneş de Bir Yıldızdır kitabının lise müfredatına eklenmesini isterdim. Kitap, bir aşk hikayesi maskesine bürünmüş göçmenlik, yalnızlaşma ve aile hakkında. Ben de bir göçmen olduğumdan benim yaşadığım zorluklara benzer zorlukları yaşayıp üstesinden gelen karakterleri okumak benim için paha biçilemez olurdu.

Jedediah Purdy

After Nature: A Politics for the Anthropocene (Doğadan Sonra: Antroposen için Politika) kitabının yazarı.

Bazen öğrenciler üniversiteye ekonominin bir nevi üst bilim olduğunu düşünerek geliyor. Daha da kötüsü bazısı bu fikrini daha da güçlendirerek ayrılıyor. Robert L. Heilbroner’in İktisat Düşünürleri kitabı bu hataya karşı bir aşıdır. Adam Smith’i, Karl Marx’ı, John Maynard Keynes’i ciddi ama anlaşılır biçimde ele alan kitap ekonomiyi, insanların nasıl yaşaması gerektiğiyle ilgili kavga etsinler diye “erkekleri barikatlara gönderen bilim” olarak sunmaktadır. Bu kitap, gençlerin o kavgaların bitmediğini anladıkları, öğrencilerin Trumpçı kleptokrasiden liberalliğe, demokratik sosyalizme kadar siyasi ekonomi karşısında şaşırıp bocaladığı bir dönem için kaynak kitaptır.

Elaine Welteroth

Gazeteci ve Teen Vogue dergisi eski editörü.

Howard Zinn’in Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi kitabı. Ülkemizin tarihi hep koloniciler tarafından öğretilmiştir, ancak bu kitap kolonileştirmenin kurbanlarının anlatılmamış hikayelerini sunmaktadır. Spoiler: Bu kitapta kahramanlar koloniciler değil.

Çeviren: Burcu Yalçınkaya