Pandeminin Getirdiği Yeni Yas Sürecine Uyum Sağlamak İçin

Aileler İçin
Aileler İçin
Pandeminin Getirdiği Yeni Yas Sürecine Uyum Sağlamak İçin

Pandemi süreci daha şimdiden hayatımızda bir çok şeyi değiştirdi.  Sözünü ettiğimiz sadece evlerimizde kısıtlı bir karantina hayatı yaşıyor olmamız ya da okula gitmememiz değil. Evlerimizde kalma süremiz uzadıkça değişim giderek gündelik alışkanlıklarımıza kadar sızdı; tercihlerimizi, tepkilerimizi,  beklentilerimizi ve en önemlisi duygularımızı değiştirdi.  Bu değişimlerden birisi de yas sürecimizde yaşanıyor. Korona virüs yitirdiklerimiz için tuttuğumuz yası ve duygularımızı nasıl değiştiriyor? Bu makalede size yeni yas sürecimizi anlatmaya çalışacağız.

10 Mart 2020’den önce…

Diyelim ki hastanede yoğun bakımda yatan bir yakınımız var… Durumu ağırlaşır, hastaneden bir telefon gelir ve vedalaşmamız için hastaneye davet ediliriz. Onu son bir kez görme şansımız olur.

Ölüm haberi geldiğinde cenaze töreni planlaması yapar ve yakınlarımıza bilgi veririz. Cenaze töreninin olacağı gün evimize yakınlarımız ellerinde yemekler ile gelir. Bir yandan lokmalar dökülür, bir yandan helvalar kavrulur… Vakit namazından sonra cenaze namazı omuz omuza kılınır, mezarlığa dek cenaze aracı arabalar tarafından takip edilir, el birliği ile yakınımızı toprağa emanet ederiz. Kolumuza giren, bize sarılan sürekli değişir ama hiç yalnız bırakılmayız. Ardından evde dualar okunur ve bu bir araya gelip dua etme süreci günlerce sürer…

10 Mart 2020’den sonra…

Bir yakınımızın Covid-19 tanısı aldığını öğrendik… Ne hastaneye gidebildik ne de diğer yakınlarımızla bir araya gelip birbirimizin omzuna dokunup “merak etme, geçecek” diyebildik… Ardından o yakınımızın vefat haberi geldi. Ölüm haberini aldığımız gibi hastaneye gidip son kez görüp vedalaşamadık, farklı yerlerde ağlayan diğer yakınlarımızın gözyaşını silemedik… Ölüm haberini bile “defin işlemi” bittikten sonra sevdiklerimize söyledik çünkü biz de cenazeye gidemedik. Vakit namazını bile beklemeden apar topar toprağa verildi canımızın bir parçası…

Pandemi nedeniyle kaybettiklerimizi son kez görememiş olmak, alışılageldik ve iyileştirici rolü olan yas sürecine de güçlü bir darbe vuruyor.
Pandemi nedeniyle kaybettiklerimizi son kez görememiş olmak, alışılageldik ve iyileştirici rolü olan yas sürecine de güçlü bir darbe vuruyor.

Paylaşılamayan acı…

Yas ile ilgili tanımlamalara bakıldığında; kültürden kültüre, toplumdan topluma ve inançtan inanca göre değişiklikler olduğu söylenebilir. Türk Dil Kurumu’nun Güncel Türkçe Sözlüğü’nde yas; “ölüm veya bir felaketten doğan acı ve bu acıyı belirten davranışlar, matem” şeklinde tanımlanmaktadır.

Psikoloji alanında ise yas durumu ve matem dönemi, sevilen kişinin kaybının ardından iyileşme sürecinin bir parçası olarak görülmekte olup Freud tarafından “matem tutma işi” olarak adlandırılmaktadır. Kayıp yaşayan kişi, iyileşmek ve diğer kişilerle ilişkilerini tekrar sağlıklı hâle getirmek için matem tutma sürecini tamamlamalıdır.

Pandemi nedeniyle hayatını kaybedenlerin ardından “son kez görememiş olmak”, “bir arada, omuz omuza” olamamak alışılageldik ve iyileştirici rolü olan yas sürecine de güçlü bir darbe vuruyor… İşte değişen bu yas sürecinde üzerimizdeki acının yükünün hafifletebilmek için yapabileceğimiz bazı şeyler var.

Matem tutmayı erteleyebiliriz…

Pandemi kadar toplumların ve kültürlerin neredeyse hepsini yeniden şekillendiren çok az şey vardır. Üstelik hızla yayılan virüs sadece fiziksel sağlığımızı tehdit etmiyor… Aynı zamanda ekonomik kayıplar da yaşıyor ve ruh sağlığımızı olabildiğince korumak adına birçok cephede mücadele etmeye çalışıyoruz. Tüm bu süreçler devam ederken bir de sevdiğimiz birinin salgın nedeniyle hayatını kaybetmiş olmasının ardından tam anlamıyla, alıştığımız gibi yas sürecini yaşayamamak omuzlarımızdaki yükü biraz daha arttırıyor. Bir diğer deyişle bir yanımız eksik kalıyor… Yas alanında çalışma yapan uzmanlar, matem sürecini erteleyebileceğimizi, işler biraz daha yoluna girdiğinde, üzerimizdeki yük biraz daha azaldığında, bildiğimiz gibi, geleneklerimize uygun bir şekilde yine matem tutabileceğimizi söylüyor.

Sanki yaşamaya devam edebildiğimiz için kendimizi suçlu hisseder ve bize keyif veren şeylerden uzak durmaya çalışırız.
Sanki yaşamaya devam edebildiğimiz için kendimizi suçlu hisseder ve bize keyif veren şeylerden uzak durmaya çalışırız.

İçinizdeki duyguyu fark edin…

Ölüm karşısında daha önce hiç hissetmediğimiz duyguları hissedebiliriz. Pandemi nedeniyle yaşadığımız kayıplar sonrasında içimizde garip bir suçluluk hissi oluşmuş olabilir. Suçluluk hissinin iki farklı çeşidi vardır: Genel anlamıyla bilinen suçluluk hissi, yaptığımız ya da yapmadığımız bir şey nedeniyle değer yargılarımızı sarsan duygudur. Pandemi döneminde baskın olan suçluluk hissi ise “ayakta kalan, kurtulan, geride kalan” olma nedeniyle yaşanan bir duygudur. Sanki yaşamaya devam edebildiğimiz için kendimizi suçlu hisseder ve bize keyif veren şeylerden uzak durmaya çalışırız. Hatta içten içe mutlu olduğumuzu hissettiğimiz nadir anlarda bile kendimizi kötü hissederiz. Bu duygular bazen bizi korkutabilir. Bir gün, bir başka günden çok daha farklı olabilir. Böyle günlerde kendimizi dinlemeyi, duygularımızı fark etmeyi ihmal etmediğimizde yaşadığımız bu duygu karşamasına daha rahat uyum sağlayabiliriz.

Anıları paylaşın…

Üzüntünün en karanlık zamanlarında dahi bizi sevdiğimiz insanla olan hatıralarımız ayakta tutar. Beraber geçirdiğimiz güzel anları anımsamak bize iyi gelir. Bu anıları paylaşmak için de illa ki başkalarıyla yüz yüze olmamız gerekmez. Sosyal medyada bir başlık açıp kaybettiğimiz yakınımız hakkında herkesin anılarını anlatmasını isteyebiliriz. Çeşitli uygulamalardan yararlanıp video konferans düzenleyebiliriz.

Doğru destek kanallarını fark edin…

Hepimiz zaman zaman zorluklar yaşar ve doğru destek kanallarını bulmaya çalışırız. Pandemi döneminde ücretsiz, çevrimiçi psikososyal destek hizmeti veren dernekler ve sivil toplum kuruluşlarını araştırabiliriz. Burada dikkat etmemiz gereken en önemli şey karşımıza çıkacak kişi ya da kuruluşların ilerleyen zamanlarda “ruhun ticaretini” yapmaya meyilli biri olmadığından emin olmaktır.

İyileşmek..

Çok üzgün olduğumuz zamanlarda kendimize iyi gelecek şeyler yapabiliriz. Herkese iyi gelen şey farklıdır ve herkesin kendini toparlama, daha iyi hissetme süresi aynı değildir.

Günlük tutabiliriz, duygularımızı renkli kalemler aracılığıyla kağıda yansıtabiliriz, sevdiğimiz kişinin anısını yaşatacak şeyler yapabiliriz. Yazdığımız günlüğü ayda bir okuyarak ne kadar yol aldığımızı fark edebiliriz.

Son söz…

Unutmayın; Haruki Murakami’nin dediği gibi, “bu fırtına da geçecek”. Ve fırtına dindiğinde nasıl hayatta kaldığımızı, bunu nasıl atlattığımızı hatırlamayacağız. Aslında, fırtınanın gerçekten dinip dinmediğinden de emin olamayacağız. Ama şurası kesin olacak: Fırtınadan çıktığımızda fırtınaya giren kişi ile aynı kişi olmayacağız artık…

Etiketler: korona sürecinde ölüm acısı nasıl yaşanıyor, Korona sürecinde ölüm acısıyla baş etmek, pandemi ve yas, pandemi yas sürecimizi nasıl etkiliyor

İlginizi Çekebilir

Sosyal Medya Hesaplarımızı Takip Edin

Eğitim Kolektifi’nin Büyümesine Destek Olun!

İçeriklerimizi beğeniyorsanız daha fazla okuyucunun bize ulaşmasına destek olun.
Bizi Sosyal Medya Hesaplarımızdan Takip Edin, Beğenin, Paylaşın.

Takipte Kalın!

Facebook sayfamızı beğenin ve yeni yazılarımızdan haberdar olun.

Reklam

Yazar Hakkında

Yorumlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Fill out this field
Fill out this field
Lütfen geçerli bir e-posta adresi yazın.

milli eğitim bakanı olsaydım kitap
eğitim kolektifi milli eğitim bakanı olsaydım kitap satın al

Milli Eğitim Bakanı Olsaydım

90 

Ahmet Yıldız, Ayşegül Kanal, Cem Demirayak, Gözde Durmuş, Engin Karadağ, Erdal Atıcı, Erdal Küçüker, Esergül Balcı, Fevziye Sayılan, Feyzi Coskun, Gökçe Güvercin-Seçkin, Gözde Durmuş, Hasan Aydın, M. Cansu Balcı, Meral Uysal, Mustafa Gazalcı, Niyazi Altunya, Nurcan Korkmaz, Orhan Özdemir, Reşide Kabadayı, Rıfat Okçabol, Selen Balcı, Ş. Erhan Bağcı, Vildan Özdemir
Eğitim Kolektifi Yayınları
Reklam

En Yeniler

En Popüler

Dosyalar

Reklam