Öğrencilerimizin notlar için değil, hayatın kendisi için öğrenmelerini isteriz. Konuları sınavdan bir gece önce ezberlemelerini değil, meraklı sorular sormalarını, eleştirmelerini, uygulamalar yapmalarını hatta öğrendikleriyle kendi küçük keşiflerini gerçekleştirmelerini hayal ederiz. Ama çoğu zaman bu beklentimiz bir hayal olarak kalır. Peki neden?
Eğer siz de öğrencilerinden ezber değil, uygulama ve derin bir öğrenme bekleyen eğitimcilerdenseniz, klasik ders sunuşları yerine son dönemlerin en etkili sunuş tekniği olarak kullanılan bilgiyi inşa etme teknikler kullanabilir; ders sunuşunuzu buna göre düzenleyebilirsiniz.
Bilgi İnşa Tekniği Nedir?
Bilgi inşa tekniği (yapılandırmacı öğretim) öğrencinin kavramasını geliştirecek ve sonunda onu bağımsız bir öğrenici haline getirecek eğitim tekniklerinin yerince ve bir arada kullanılması tekniğidir. Teknik, ismini inşaat iskelesi metaforundan alır. Öğretmen, çocukların bilgi ve becerilerini bir inşaat iskelesi kurar gibi, yavaş yavaş, basamak basamak geliştirir.
Öğrenmenin ilk zamanlarında kullanılan destek stratejileri ileri ki dönemlerde ‘iskeleden çekilir’, yerine daha ‘yüksek’ iskeleler kurulur; böylece öğrenci basamak basamak yukarıya taşınır. Öğrenilen her bilgi bir sonrakinin basamağıdır. Her yeni bilgi, daha önceki bilgilerin üzerine inşa edilir. Böylece öğrenci basamak basamak yükselecek, konuyla ilgili kendi yorumunu yapacak ve bilgiyi temelden kuracaktır.
Bu teknikte öğrenciler sadece sınıfta öğretmenlerini dinlemek yerine; tartışır, hipotezlerini açıklar, projeler geliştirir, sunuşlar yaparlar. Öğretmen, öğrencilerinden kendi sözünü tartışmasız kabul etmelerini değil, bilgiyi kendi zihinlerinde yeniden oluşturmalarını, tasarlamalarını ister.
Daha önemlisi inşa tekniği, öğretmenin aynı zamanda farklı düzeydeki çocuklara, farklı düzeyde ödev, bilgi ve teknikler uygulamaktır.
STEM Projelerinin Gözde Tekniği
2019 yılında Harvard Graduate School of Education’ın web sitesinde yayınlanmış küçük ölçekli bir çalışmanın sonuçlarını sunan makale öğretmenlere nitelikli bir öğrenme sağlamak için benzer inşa yöntemlerini kullanmalarını öneriyor. Bilgileri inşa etme tekniğinin özellikle STEM projelerinde, farklı yılların müfredatlarına ait bilgilerin bir arada kullanılmasını gerektiren deney, grup çalışması ve projelerde çok verimli sonuçlar verdiğini anlatan makale yazarı Tina Grotzer metni sunmak yerine sorular sormanın öneminden söz ediyor ve ekliyor “konuyu anlatmak yerine sorular sorduğumuz dersler ergenler için önceleri bir tehdit gibi algılanıyor. Ancak bir süre sonra bu teknik çocuklar için doğal bir düşünme yolu halini alıyor. Öğrenciler konuyu öğretmenlerinden beklemek yerine tahminler yapıp, hipotezler geliştirip öğrenmeye kendi kendilerine adım atıyorlar.”
Peki sınıf içinde yapılacak hangi uygulamalar inşa tekniğinin örneklerindendir?
Öğrencilerinizi kavramlarla oynamak konusunda cesaretlendirin.
Öğrencilerinizin anlattığınız konuyu sınavlar için, notlar için değil hayat için öğrendiklerini hissettirin. Ders bitiminde öğrendiklerinin ne olduğunu, neyi bilip, neyi bilmedikleri; öğrendikleriyle neyi yapabilecekleri, neyi yapamayacakları üzerine sorular sorun. Bu onların bilgiyi ezberlemek yerine hayatın içinde yer alan kavramlar olarak görmelerini sağlayacaktır.
Öğrencilerinizi konunun bağlamını düşünmeye cesaretlendirin
Öğrencilerinize sadece konuyu aktarmayın. Konunun bağlamı üzerine de sorular sorun. Örneğin:
- Bu konuyu daha önce öğrendiğimiz hangi bilgiler üzerine inşa ediyoruz?
- Sizce bu bilgi ile hangi yargılara varabiliriz?
- Sizce bundan sonra konu nasıl ilerleyebilir?
- Yeni konulara geçerken hangi soruları sormalıyız?
- Bu ders sunumundaki eksikleri bulmak için hangi soruları sormalıyız?
Sorularınız açık uçlu olsun
Yanıtları içinde olan ya da evet-hayır cevaplı sorular yerine, öğrencilerinizin doğru ve yanlışın ne olduğunu tekrar düşünmelerini sağlayacak sorular sorun. Açıklamalarını dinleyin. Fikirlerini cesaretlendirin. Yanlış yanıtları doğrudan eleştirmeden düzeltin. Öğrencilerinizi birbirlerine soru sormalarını cesaretlendirin.
Dersi Görselleştirin
Öğretmenlerin çoğu konuyu sadece sözel olarak anlatmaya alışmışlardır. Oysa konu sunumu sırasında görseller kullanılması öğrencinin kayramasını geliştirir. Görsel olarak bir yandan konuya uygun fotoğraflar, görseller, videolar kullanılabilir. Öte yandan konunun anlatımında zihin haritaları kullanmak, balık sırtı tekniğiyle maddeleri bağlantılandırmak gibi teknikler de uygulanabilir.
Okul dışı bilgileri, sosyal deneyimleri kapı dışında bırakmayın
Öğrencilerden bütün bildiklerini biraraya getirmelerini isterseniz, kaynaklar konusunda ayrımcılık yapamazsınız. Böylece bir arkadaşından öğrendiğini ya da sosyal medyada gördüğünü paylaşan öğrencinizi de dinlemeniz gerekebilir. Belirli bir süre sonra öğrencileriniz neyin sınıf için geçerli bilgi olduğunu zaten anlayacaklardır.
Öğrencilerin dersi sahiplenmelerine izin Verin
Bunu sağlamanın yen kolay yolu karar yetkinizin bir bölümünü çocuklara bırakmaktır. Böylece sınıf yönetimi ve karar yetkisi kadar öğrenmenin de sorumluluğunu almalarını sağlarsınız. ‘Şimdi nasıl devam etmek istersiniz?’, ‘Deneyi bir kez aha tekrar etmek ister misiniz?’, ‘Sizce sınava hangi konuları dahil edelim?’ gibi sorular işe yarayabilir.
Öğrenme Sürecini Öğrencilerin Değerlendirmesine Açın
‘Sizce bu konu nasıl gitti?, Projenin daha iyi ilerlemesi için neler yapmak istersiniz?’ gibi sorular öğrencilerinizi sadece konu üzerine değil, öğrenme süreci üzerine de düşünmelerini sağlayacaktır.
