Amerika Birleşik Devletleri’nde 1200 genç ve ailesiyle görüşülerek yapılan bir çalışmaya göre gençlerin yüzde 60’a yakını, cep telefonu ve bilgisayarda fazla zaman geçirdiğini kabul ederken onların da yarısı teknoloji bağımlısı olduğunu kabul ediyor.
Ailelere göreyse bu oran daha yüksek. Ebeveynin yüzde 59’u çocuklarının teknoloji bağımlısı olduğunu söylerken ailelerin yüzde 27’si kendilerinin de teknoloji bağımlısı olduğunu kabul ediyor. Ailelerin yüzde 69’u cep telefonlarını ya da bilgisayarlarını saatte en az bir ya da iki kere kontrol ederken, çocuklarında bu oran yüzde 78’e ulaşıyor. Ailelerin yüzde 56’sı araba kullanırken cep telefonu da kullandığını, çocukların yüzde 51’inin ebeveyninin bunu yaptığını gördüğünü belirtiyor.
Türkiye’nin Bağımlılık Değerleri Batıdan Yüksek!
Ancak bizim altını çizmemiz gereken bir başka bakış açısı var. Türkiye’deki veriler durumun Batı’dan da ciddi olduğunu gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, Türkiye’de bilgisayar kullanma yaşı 6’ya, cep telefonuna sahip olma yaşı 10’a kadar düştü. Her 10 çocuktan 9’u düzenli olarak televizyon izliyor ve 6-15 yaş arası çocukların yüzde 60.5’i bilgisayar, yüzde 50.8’i internet, yüzde 24.3’ü cep telefonu kullanıyor.
Devam edelim: Nielsen verilerine göre (2010) Batı ülkelerinde ortalama bir ilköğrenim öğrencisi haftada 40 saatten fazlasını, teknolojik oyuncakların, bilgisayarların, cep telefonlarının, tabletlerin başında geçiriyor ve bu oran her geçen gün büyük bir hızla yükseliyor. Bu yetişkin bir insanın haftalık olarak işine ayırdığı süreden bile fazla. Yine aynı çalışmada, çocukların liseden mezun oluncaya kadar yaklaşık 11.000 saatlerini okulda ve derste geçirirken aynı zaman diliminde 20.000 saatlerini ekran başında, televizyon, cep telefonu diğer teknolojik araçlara ayırdıkları gösteriliyor.
Teknoloji: Sosyalleşme Değil, Silikleşme
Çocuklarımız kimi zaman yemek yemeyi bile unutacak kadar düşkünler ellerindeki elektronik kutulara. Pek çoğu okula gitmek dışında evlerinden hiç çıkmıyor, aynı apartmandaki yaşıtlarını tanımıyor, kendilerinden bir önceki kuşakların oynadığı oyunların adlarını bile bilmiyor. Bütün enerjilerini verdikleri sosyal medya hesapları onları sosyalleşmek yerine silikleştiriyor: Az konuşuyor, az dinliyor, aile içinde görünürlüklerini yitiriyorlar. Buna sosyal ve kişisel deneyimlerinin azlığı da eklenince özgüveni düşük, iletişim kuramayan gençler çıkıyor karşımıza. Sonra da bir kısırdöngü yaşanıyor. Gençler; silikleşip sessizleştikçe daha çok ellerindeki oyuncaklara sığınıyor, onlara sığındıkça da çevrelerinden daha kopuyor. Peki, bu bağımlılığın nedeni sadece teknolojik oyuncakların ilgi çekiciliğiyle açıklanabilir mi?
Bir Faaliyet Değil, Bir Kaçış..
Genel bir yaklaşımla, teknoloji bağımlılığını gençlerin günlük hayatın sorumluluk ve sorunlarını üstlenmek yerine sanal bir dünyaya sığınması olarak tanımlayabiliriz. Yani çoğu zaman düşündüğümüzün tersine, cep telefonları, bilgisayar oyunları, sosyal paylaşım siteleri bir boş zaman faaliyeti değil bir kaçış.
Bağımlılık Nedeni Sorumluluktan Kaçış mı?
Ergen ve genç zihinlerin ortak özelliği sorunlarla başa çıkma kapasitesinin henüz yeterince gelişmemiş olmasıdır. Performanslarının her sorgulanışında, ebeveyni karşısında kendisini savunmak, hayatlarını değiştireceği söylenen sınavlara çalışmak, onlara çok anlamsız görünen ödevler yapmak ya da ders çalışmak yerine, başarının basit parmak hareketleriyle kazanıldığı bir bilgisayar oyununun ya da mobil bir sohbetin büyüsüne kolaylıkla kapılırlar. Sonuç olarak çalışkan olmak sadece sınıfta popülerlik sağlar, sosyal paylaşım sitelerinin popülerlik getirisiyse çok daha geniş sınırları zorlar.
Gençler; Face’in, tanımadığı başka gençlerle oynadığı bir savaş oyununun ya da tüm dikkatiyle fotoshopladığı fotoğraflarını yayımladığı Instagram’ın sanal sokaklarında yürümeye başladığında başka birinsan olur. Kendilerine özenle seçtikleri, fotoğrafladıkları, “styling”ini yaptıkları yeni kimlikleriyle olmak istedikleri insan olur, gerçek hayatın baskı ve sorumluluklarıyla yüzleşmekten de kurtulur. Çocuklarımızı birer teknoloji bağımlısı haline getiren büyük ölçüde bu kaçış, bu yükümlülüklerin, sorunların olmadığı yapay dünya ve hiç zorlanmadan üzerlerine giyebildikleri yeni kimlikleridir.
Öte yandan, teknoloji çocuğun beyninde de belirli alanları pasifize eder. Kitap mı Ekran mı? Teknoloji Çocuklarımızın Beyninde Neler Yapıyor? adlı yazımızda da ayrıntılarıyla belirttiğimiz gibi ekran içeren tüm faaliyet ergen zihnindeki faaliyetlerde çarpıcı bir düşmeyi gösterir. Bu pasifliğin uzun yıllar boyunca uygulanması çocuk zihninde ciddi hasarlara neden olabilecektir.
Peki Neden Rekor Bizde?
Teknoloji bağımlılığı konusunda Batı’daki rakamlardan söz ettik. Bununla birlikte Türk gençlerinin internet ve bilgisayar oyunlarına bağımlılığının dünyadaki en yüksek sıralarda yer aldığını biliyoruz. Bizi Batıdan ayıran ise bu bağımlılığa verdiğimiz tepki; çünkü ailelerin büyük bölümü gençlerin “teknoloji sevgisini” bir bağımlılık olarak görmek yerine bir gelişmişlik düzeyi olarak algılıyor. Pek çok aile çocuklarının küçük yaşta cep telefonlarının menüsünü çözmüş olmasını, bilgisayar faresini ustaca kullanabilmesini bir bağımlılığa doğru atılan ilk adımlar olarak değil de bir zekâ belirtisi olarak gördüğü için, aileler çocuklarının bilgisayarlarla haşır neşir olmasını destekliyor.
Çocuklarını daha bebekken bilgisayar ekranıyla tanıştıran ailelerin sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Anne babalar, özellikle de erkek çocuklarını teknolojiyle erken tanıştırmanın onlara sağlanacak bir destek, bir avantaj olduğu düşüncesindeler. Bu nedenle, teknoloji bağımlılığı erkek çocuklarla -daha fazla- ilgili bir bağımlılık türü olarak ortaya çıkıyor. Tıpkı anoreksiyanın genç kızlarda daha fazla görülen bir rahatsızlık olması gibi, teknoloji bağımlılığı da erkek çocuklarda daha fazla görülen bir bağımlılık türü. Yine teknoloji bağımlılığının ailelerin küçük erkek çocuklarını daha fazla etkisine aldığı da bilinmektedir.
Kaynak: İstatistik veri kaynağı Nielsen Yöneticisi Tony Boyte’nin Screen Time Skyrocetting adlı makalesinden alınmıştır.
