PISA 2018 sonuçları açıklandı. Sonuçlarıyla her zaman dünyada geniş tartışmalara yol açan sınava Türkiye’den 15 yaşındaki öğrencilerin yüzde 73’ünü temsil eden 186 farklı okuldan 6 Bin 890 öğrenci katıldı. Peki PISA 2018 sınav sonuçlarını nasıl okumalıyız?
Yükseldi ama Hala Ortalama Altında..
Herkesin altını çizdiği gibi Türkiye 2015 yılı sınav sonuçlarına göre daha iyi bir sonuç yakaladı. Bununla birlikte bu sonuç Türkiye’yi OECD ortalamasına çıkartmaya yetmedi. PISA 2018 sonuçlarına göre Türkiye “okuma, matematik ve fen bilimi” alanlarının tamamında OECD ortalamasının altında kaldı.
Şİmdi gelin bu sonuçları mercek altına alıp daha yakından inceleyelim. Türkiyeli öğrenciler nasıl bir başarı elde ettiler? Hangi alanlarda ilerleyip, hangi alanlarda geride kaldılar? Bu soruları yanıtlamak için BBC Türkçe’nin Eğitim Reformu Girişi (ERG) Politika Analisti Yeliz Düşkün’le gerçekleştirdiği görüşmeden belirli bölümleri sizin için derledik.
Başarılılar Az, Başarısızlar Fazla..
PISA kapsamında öğrenciler “okuma, matematik ve fen” alanlarında verdikleri yanıtlara göre 1’den 6’ya kadar gruplara ayrılıyorlar ve en üst düzey “5 ve 6. seviye” olarak tarif ediliyor. Sınavda Türkiye’den katılan öğrencilerin küçük bir bölümü en azından bir alanda yüksek (5 ve 6 seviyesinde) başarı gösterdi.
Bununla birlikte “Türkiye’de alt yeterlilik düzeyinde yer alan öğrencilerin oranı ise oldukça yüksek. Örneğin en alt düzeyde yeterlilik gösteren (düzey 1 ve aşağısı) çocukların oranı matematikte %36,7, fende %25,2, okumada %26,1’dir.’
PISA 2018’de Öğrencilerimizin Okuma Becerileri Nasıl?
PISA 2018’in okuma becerilerine odaklandığın da belirtildiği açıklamaya göre “Okuma alanında en alt düzeyde yeterlilik gösteren çocuklardan bir metindeki açık bilgileri saptamaları, kendilerine tanıdık gelen konulardaki yazıların ana fikrini bulmaları bekleniyor. Bu düzeydeki çocuklar daha derin yorumlarda zorluk çekiyorlar. PISA sonuçları, Türkiye’de 15 yaşındaki öğrencilerin önemli bir oranının temel becerilerden yoksun olduğunu gösteriyor.”
“Okuma ile bir metni sesli ya da sessiz okumak kast edilmiyor; PISA kapsamında okumanın metinlerde yer alan bilgileri eleştirel bir biçimde değerlendirmek, yazarın ana fikrini irdeleyebilmek gibi daha geniş bir anlamı bulunuyor.”
Hipotezi Eleştirel Biçimde İrdeleyebilmek!
“Okuma alanında üst düzey beceri göstermek demek bir veya birden fazla metindeki bilgileri birbirleriyle ilişkilendirerek yorumlamak, sunulan hipotezleri eleştirel biçimde değerlendirebilmek gibi becerileri içeriyor. Dolayısıyla Türkiye’de 15 yaşında olan ve eğitimine devam eden çocukların çok düşük bir oranının bunları yapabildiğini söyleyebiliriz.”
“Ülke ve ekonomiler, PISA 2018 okuma puanlarına göre sıralandığında Türkiye, 78 ülke ve ekonomi arasında 40. sırada yer alıyor. 2015’te okuma alanında 70 ülke ve ekonomi arasında 50. sıradaydı.
Bununla birlikte PISA sonuçlarına göre Türkiye’de 15 yaş grubundaki öğrencilerin sadece yüzde 3’ü yüksek başarı seviyesinde (5 ve 6. Seviye) okuma becerilerine sahip. OECD ortalamasına göre okuma alanında yüksek başarı gösteren öğrencilerin oranı ise yüzde 9.
PISA 2018’de Öğrencilerimizin Matematik Becerisi Nasıl?
Matematik alanında ise 2. düzeydeki öğrencilerin basit bir durumun matematiksel temsilini yorumlayabilmeleri bekleniyor. Raporda bunun örneği olarak ‘alternatif iki rotanın arasındaki mesafeyi karşılaştırma’ ve ‘fiyatları farklı para birimlerine çevirme’ gösteriliyor.
PISA sonuçlarına göre Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 63’ü matematikte seviye 2 ve üzerine erişebilirken bu oran OECD ortalamasında yüzde 76.
Türkiye’de öğrencilerin yalnızca yüzde 5’i matematikte seviye 5 ve üzerine çıkabilirken, OECD ortalamalarında bu oran yüzde 11.
PISA 2018’de Öğrencilerimizin Fen Başarısı Nasıl?
Fen alanında ise Türkiye’deki öğrencilerin yüzde 75’i seviye 2 ve üzerine ulaşabilirken, OECD ortalamasına göre öğrencilerin yüzde 78’i fen bilimlerinde seviye 2 ve üzerine çıkabildi.
Türkiye’de öğrencilerin yüzde 2’si fen bilimlerinde en yüksek performansı gösteren seviye 5 veya seviye 6 gruplarına dahil olabilirken OECD ortalamasında aynı oran yüzde 7 olarak gerçekleşti.
Yükseliş Gerçek Bir Başarı mı?
ERG’den Yeliz Düşkün ayrıca son sınavda yakalanan başarının da gerçek bir başarı sayılmaması gerektiğinin de altını çiziyor: “2015 ve 2018 arasında ortalama başarı 13 ülke ve ekonomide yükseldi. Türkiye de bunlardan biri. Ancak bu artışı büyük bir gelişme olarak yorumlamamak gerekir. Çünkü Türkiye’nin PISA 2018 sonuçları hala tüm alanlarda OECD ortalamasının altındadır.”
“Okuma alanında üst düzeyde (düzey 5 ve 6) yeterlilik gösteren çocukların oranı 2012 yılında %4,3 idi, 2015’te %0,6’ya gerilemişti, 2018’de %3,3 oldu. Dolayısıyla okuma alanında en başarılı öğrencilerin oranı hala 2012’nin gerisindedir.”
Rapor Fırsat Eşitsizliğini İşaret Ediyor
PISA 2018 sonuç raporu eğitimin gerçekleştiği okullara dair bilgiler de içeriyor. Buna göre örneğin Türkiye’de özellikle dezavantajlı okullarda okuyan öğrencilerin “akademik başarıya ulaşma hırslarının” daha düşük olması.
Türkiye’de dezavantajlı okullarda okuyan ve yüksek başarılı olan her 20 öğrenciden 1’i ve avantajlı okulda okuyup yüksek başarılı olan her 50 öğrenciden 1’i liseden sonra öğrenim hayatına devam edebileceğine inanmıyor.
Bu yazının hazırlanmasında BBC Türkçe’de yayınlanan ‘PISA testi 2018 sonuçları açıklandı: Türkiye yine tüm alanlarda OECD ortalamasının altında’ adlı makaleden faydalanılmıştır.
